В12 витаминінің жетіспеушілігіндегі анемия: себептері, емі, алдын-алу шаралары

Анемия медициналық термині латын тілінен аударғанда қанның аздығы дегенді білдіреді. Бұл атау медициналық білімі жоқ адамдарға түсінікті. Анемия диагнозын адамға қойғанда, ол әдетте қорқады: көп қауесет болжамдар ауруды онкологиямен байланыстырады. Бірден айтатынымыз, мұндай мәлімдемелер миф болып табылады. Анемия түрлері көп, олардың жіктелуі күрделі. Бүгін біз В12 витаминінің жетіспеушілігі тудыратын ауру туралы сөйлесетін боламыз. Патологияның бұл түрі басқаларға қарағанда жиі кездеседі және зиянды анемия немесе B12 анемиясы деп аталады.

B12 тапшылық анемиясының себептері

Қанды зертханалық зерттеу кезінде анемия диагнозын қоюдың негізі гемоглобиннің төмен деңгейі болып табылады. Бұл көрсеткіш оттегінің тасымалдануына жауап беретін қан денелерінің (эритроциттердің) санына тікелей байланысты. В-12 дәрумені сүйек кемігінде эритроидты жасушалардың пайда болуы үшін қажет, олардан «ересек» эритроциттер пайда болады. Егер В-12 сіңірілуі қандай да бір себептермен бұзылса, анемия дамиды. В-12 (цианокобаламин) жетіспеушілігімен байланысты аурулардың негізгі себептерін талдаймыз.

Цианокобаламиннің қалыпты жетіспеушілігін келесі факторлар тудырады:

1. Тамақтанудың аздығы, аштық диеталары, вегетариандық және вегандық.
2. Маскүнемдік.
3. Панкреатит, атрофиялық гастрит.
4. Кейбір дәрі-дәрмектерді қабылдау (Метформин).
5. Туа біткен, тамақ өнімдерінен В-12 витаминінің сіңірілуінің бұзылуы.

В-12-нің ауыр тапшылығын тудырады:

1. Аддисон – Бирмер анемиясы, онда асқазанның шырышты қабығының париетальды жасушаларына аутоиммунды антиденелер түзіледі.
2. Асқазан мен ішекке операциялар.
3. Хеликобактер қоздырған гастрит.
4. Крон Ауруы.
5. Қате құрылым немесе Кастл факторының болмауы.
6. Метаболизмнің туа біткен бұзылуы.
7. Анестезия үшін азот оксидін қолдану.
8. Онкологиялық аурулар.

В-12 тапшылық анемиясы екі жыныста да және кез-келген жастағы адамдарда кездеседі, бірақ аурудың ең таралған категориясы-70 жастан асқан қарт адамдар.

B12 тапшылық анемиясының белгілері

Аурудың бастапқы кезеңдерінде адам ешқандай белгілерді сезінбеуі мүмкін. Кейде пациенттер жұмыс қабілетінің төмендеуіне, ұйқышылдыққа, депрессиялық көңіл-күйге, әлсіздікке шағымданады. Әйелдер терінің құрғақтығына, шаштың сынғыштығына, келбеттің аурушаң түріне назар аударады.

Аурудың дамуымен симптомдар артады: жүрек айнуы, аузында жағымсыз дәм, тілдің ұлғаюы және жану сезімі пайда болады. Науқаста дене салмағы қалыпты тамақтану аясында төмендейді, іш қату диареямен ауысады, бауыр мен ішек аймағында іштің сыздап ауыруы.

В-12 тапшылық анемиясында науқастарда жиі бас айналу, ентігу, жүрек соғысының ұстамасы, аяқ-қолдарының ұйып қалуы байқалады. Бұлшықет әлсіздігі дамиды, теріде ақшыл дақтар пайда болады (витилиго). Анемия кезінде иммунитет төмендейді, науқастар жиі суық тиюден зардап шегеді. Көру нашарлайды, жүру өзгереді, зәр шығару және жыныстық қатынас бұзылады.

Мүмкін асқынулар

Аурудың асимптоматикалық басталуы диагноз қоюды қиындатады, сондықтан кейде емдеу бірден басталмайды. В-12 тапшылық анемиясының жеңіл және орташа дәрежелері өте қайтымды, бірақ егер емдеу жүргізілмесе немесе кеш басталса, асқынулар туындауы мүмкін.

• жүрек-қантамыр жүйесі тарапынан – аритмия, жүрек қызметінің жеткіліксіздігі;
• жүйке жүйесі тарапынан – сөйлеу және қозғалыс проблемалары, нейропатия, жүйке талшықтарының бұзылуы, есте сақтау проблемалары;
• көру қабілетінің нашарлауы;
• бедеулік, ұрықтың жүйке түтігінің патологиясы;
• асқазан қатерлі ісігі;

B12 анемиясының ең ауыр асқынуы пернициозды кома болып табылады, ол сананың жоғалуымен, мидың гипоксиясымен, қан қысымы мен дене температурасының төмендеуімен сипатталады. Команы емдеу реанимация бөлімінде жүргізіледі.

Емдеу ерекшеліктері

Дәрілік терапияны тағайындамас бұрын науқасты тексерістен өткізеді. Толық және биохимиялық қан анализі, ФГДС, сүйек кемігінің трепанобиопсиясы және басқа тексерулер тағайындалады. В-12 жетіспеушілік анемиясын анемияның басқа түрлерінен ғана емес, қан ауруларынан да ажырату керек. Қазіргі заманғы технологиялар қан құрамындағы витаминдерді зерттеуге мүмкіндік береді, бұл диагноз қоюды жеңілдетеді. Нәтижелерге сүйене отырып, диагноз қойылып, емдеу басталады.

В-12 тапшылық анемиясын емдеуге арналған негізгі дәрілік зат таблеткаланған немесе инъекциялық нысандағы цианокобаламин (В-12 витамині) болып табылады. Сіңіруді тездету үшін фолий қышқылы қосымша тағайындалады. Емдеу курсы әрқашан адамның нақты ерекшеліктеріне байланысты жеке таңдалады.

В-12 сіңуі бұзылған науқастап өмір бойы инъекция алады, бірақ мұндай жағдайлар сирек кездеседі.

Науқастың ас мәзірі да маңызды. Мәзірге қызыл ет, сүт, балық және басқа да өнімдерді қосу ұсынылады. Мидия, тофу ірімшігі, жұмыртқа да жақсы В-12 витаминінің қайнар көзі.

Егер науқаста асқазан-ішек жолдарының патологиясы болмаса, дәрі-дәрмектер мен диеталар көмегімен В-12 тапшылығы сәтті түзетіледі.

B12 тапшылық анемиясының алдын алу

В-12 тапшылық анемиясына қатысты алдын алу шаралары асқазан немесе ішекке операциядан өткен науқастарды, жүкті әйелдерді, тапшылықты қоздыратын патологиялары бар науқастарды бақылаудан тұрады.

Егер В-12 витаминінің жетіспеушілігі дұрыс тамақтанбаудан туындаса, тамақтануды түзету керек, оған жануарлардан алынатын өнімдерді қосу керек. Алдын алу құралы ретінде керемет көмекші – қоңыр балдырлардан жасалған «Lamifaren» ерекше витаминдік кешені. Кешеннің құрамында адамға қажетті микро-макроэлементтер мен минералдар бар. «Ламифарэн» табиғи компоненттерден тұрады, аллергия тудырмайды, қарсы көрсетілімдері жоқ.

Үйлесімді табиғи қатынастағы A, B, C, D, E, P, K витаминдері жақсы сіңіріледі және қан құрамын жақсартады. «Ламифаренді» анемияға қалай қолдануға болатының мына жерден оқыңыз: https://lamifaren.kz/zabolevaniya/anemiya-malokrovie-vidy-prichiny-vozniknoveniya-simptomy-i-lechenie. Балдырлардан жасалған өнім анемиядан ғана емес, жалпы жағдайды жақсартады, сүйектер мен бұлшықеттерді нығайтады, ас қорытуды қалыпқа келтіреді, иммунитетті ынталандырады.

Кез келген жағдайда өзіңізге ашығу диетасына отыру немесе ет өнімдерінен бас тарту керек пе, жоқ па деп ойлаңыз. Анемияның асимптоматикалық басталуы өмірді қиындатуы мүмкін. Балаларыңызға тамақтанудан бас тартуға жол бермеңіз, «үнемі салмақ жоғалтатын» жасөспірімдерді бақылаңыз. Медициналық тексеруден бас тартпаңыз, жылына кемінде 1 рет жалпы қан анализін тапсырыңыз. Есіңізде болсын, ауруды ерте анықтау – сауығудың кепілі.