Тамақтың ұзақ ауруы: ол ағзадағы қандай ауытқу белгісі болып табылады?

Жұтқыншақтағы ауру – бұл жұтқыншақ пен көмейдегі ауырсыну белгілері, олар әдетте жұтыну және сөйлесу кезінде күшейеді. Ол көптеген себептерге байланысты пайда болады, ең көп таралған себептері – вирустық және бактериялық инфекциялар.

Аллергия, жұтқыншақ пен көмейдің созылмалы аурулары, жұтқыншақтың жарақаттары мен күйіктері, невралгия, жұтқыншақтың саңырауқұлақпен залалдануы және ісік жарақаттары және т.б. жұтқыншақтағы ауырсынуды тудыруы мүмкін. Тіпті ыстық климатта құрғақ ауамен демалу тамақтың ауырсынуын тудыра алады. Ауырсынудың әртүрлі себептері бар, сондықтан оларды мұқият анықтап, дұрыс емдеу үшін дәл диагнозды қою қажет.

Тамақтың ауырсынуының типтік себептері

Вирустар мен бактериялар жоғарғы тыныс жолдарының қабынуын тудырады. Мұндай жағдайларда жұтқыншақтағы аурулар әдетте қызба, дауыстың нашар естілуі, мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюымен бірге жүреді. Жөтел, құрғақтық, қатты әлсіздік, тәбеттің болмауы да туындауы мүмкін.

• Вирустық аурулар: тұмау, аденовирус, Эпштейн-Барр вирусы, герпес вирусы және т. б.
• Бактериялық инфекциялар: жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабығына әсер ететін патогендік микроорганизмдер.
• Ауыз қуысы мен назофаринстің саңырауқұлақ зақымдануы иммун тапшылығы кезінде пайда болады, әртүрлі қарқындылықтағы ұзақ мерзімді ауырсынуды тудырады.
• Созылмалы фарингит, ларингит. Олар жиі суық тию, иммунитеттің төмендеуі, кейбір кәсіптерде зиянды факторлардың әсерінен пайда болады: бояу жұмыстары кезінде зиянды қосылыстарды ингаляциялау, дезинфекциялық заттарды қолдану, әншілерде, мұғалімдерде және т. б. ұзақ уақыт қарқынды дауыс жүктемесі.

Ұзақ уақытқа созылған жұтқыншақ ауруының мүмкін себептері

• Аллергеннің әсерінен туындаған аллергиялық аурулар. Түшкіру, жөтел, қышу және жұтқыншақтағы қыжылмен бірге жүреді. Бұл мұрынның бітелуімен, тыныс алудың қиындауымен көрінеді.
• Жұтқыншақта бөтен денелер туындаса, жарақаттар, күйіктер. Жұтқыншақтың шырышты қабығының зақымдалған жерінде жергілікті түрде ауырсыну көрініс береді.
• Асқазанның қышқыл құрамы тыныс алу жолдарына құйылған кезде гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы. Бұл жұтқыншақтағы ауырсынудан басқа, ыңғайсыздық, жұтқыншақтағы ауырсыну, құрғақ жөтел, жүрек айнуы, іштің артындағы ауырсыну белгілерімен бірге жүреді.
• Жетіспеушілік жағдайлары – В тобындағы витаминдердің және С, А, Е витаминдерінің жетіспеушілігі ауыз қуысы мен жұтқыншақтың шырышты қабығының қалпына келуінің бұзылуына, сондай-ақ жүйке ұштарындағы импульстардың берілуінің бұзылуына байланысты жұтқыншақтағы ауырсынуға әкелуі мүмкін.
• Созылмалы аурулар: қант диабеті, созылмалы бүйрек ауруы, бауыр жеткіліксіздігі, қалқанша безінің зақымдануы тіндердегі тотығу процестерінің бұзылуын тудырады, мұрын шырышты қабығының атрофиясына, тамақтың құрғауы мен ыңғайсыздығына әкелуі мүмкін.
• Ісіктер. Құрғақ жөтел, дауыстың қарлығуы, жұтылудың бұзылуымен бірге ұзаққа созылған жұтқыншақтағы ауырсыну көмейде немесе жұтқыншақта өсіп келе жатқан ісіктің көрінісі болуы мүмкін. Қатерлі қан аурулары (лейкемия) жұтқыншақтағы ұзаққа созылған ауырсынумен, лимфа түйіндерінің ұлғаюымен де көрінуі мүмкін.

ЛОР дәрігерінің қарауынсыз жұтқыншақтағы ауырсыну ауруының нақты себебін анықтау мүмкін емес. Әсіресе стандартты терапия симптомдардың жойылуына әкелмесе немесе ауырсыну қысқа уақыттан кейін қайта басталса егжей-тегжейлі тексеру қажет. Көбінесе басқа мамандықтардың дәрігерлерімен кеңесу қажет болуы мүмкін, мысалы, гастроэнтеролог, аллерголог, онколог.

Тамақтың ауырсынуын емдеу

Диагноз қойылғанға дейін көмек

Ауырсынуды жеңілдету үшін ыстық тамақ пен ыстық сусын ішуді қою керек. Қабынған шырышты тітіркендірмеу үшін сусындар мен тамақ жылы болуы керек.

Ромашка, календула инфузиясымен тамақты шаю, анальгетикалық және қабынуға қарсы әсері бар резорбция таблеткалары ұсынылады.

Осы шараларды жүзеге асырғаннан кейін әсері болмаған жағдайда, және жоғары дене температурасы, дауыстың өзгеруі белгілері қосылса, дәрігерге қаралған жөн.

Аурудың себебін анықтағаннан кейінгі медициналық көмек

Белгіленген диагнозға байланысты дәрігер этиотропты емдеуді тағайындайды.

• Антибиотиктер. Инфекция кезінде дәрігер респираторлық инфекциялардың қоздырғыштарына селективті әсер ететін бактерияға қарсы агенттерді тағайындайды.
• Қабынуға қарсы препараттар. Тамақтың ауырсынуын азайту үшін қабынуға қарсы препараттар (NSAID) қолданылады, олар қабыну медиаторлары мен цитокиндердің деңгейін тиімді төмендетеді, айқын антипиретикалық және анальгезиялық әсерге ие.
• Антисептиктер. Күніне бірнеше рет хлоргексидинмен, фурацилинмен шаю бактериялар мен вирустардың механикалық жойылуына әкеледі, олардың өсуін тежейді, ісіну мен қабынуды азайтады.
• Антигистаминді препараттар. Тамақтың ауруы аллергиялық сипатта болған жағдайда аллергияға қарсы агенттерді тағайындайды. Оларды қолдану антибиотиктерді қабылдау кезінде организмдегі аллергияның туындауының алдын алу үшін негізделген.
• Хирургиялық емдеу. Абсцесс дамуымен, мойын аймағында кисталардың супурациясы, негізгі себепті жою үшін хирургиялық араласу жүзеге асырылады. Көмей жұтқыншағындағы ісіктер кезінде онкохирургтер неоплазманы алып тастайды.
• Антисекреторлық препараттар. Гастроэзофагеальды ауру кезінде асқазан сөлінің қышқылдығын төмендететін дәрі-дәрмектер тағайындалады.
• Витаминдер. Кез-келген инфекция (вирустық, бактериялық) ағзаның қорғаныс күштерін әлсіретеді. Витаминдердің жеткіліксіздігі жұтқыншақтағы ауыруды тудыруы мүмкін. Витаминдік препараттарды қабылдау ұсынылады.

Алдын алудың негізгі әдістері

Жалпы алдын алу шаралары келесі принциптерге негізделген:

1. Гипотермиядан аулақ болыңыз.
2. Жоғарғы тыныс жолдарының жарақаттары мен күйіктерін болдырмаңыз.
3. Ауыз қуысына дұрыс гигиеналық күтім жасаңыз, ауру тістерді уақтылы емдеңіз.
4. Дұрыс тамақтану, шыңығу арқылы ағзаның инфекцияларға төзімділігін арттыру.
5. Зиянды өндірісі бар үй-жайларда жеткілікті желдетуді қамтамасыз ету.
6. Жергілікті және жалпы иммунитетті нығайту

• темекі шегуден бас тарту;
• жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышты қабықтарының құрғақ және жылы ауамен зақымдануын болдырмау үшін үй-жайларда ауа ылғалдандырғыштарды пайдалану, үй-жайды үнемі желдету.
• созылмалы тонзиллиттің өршуінің алдын алу, ЛОР дәрігеріне үнемі бару, қажет болған жағдайда бездерді уақтылы алып тастау.

Жалпы иммунитетті нығайтуда теңдестірілген тамақтанудың, сау ішек микрофлорасының, ағзаға дәрумендер мен минералдардың жеткілікті мөлшерде енуінің рөлі маңызды.

«Ламифарэн» бірегей емдік-профилактикалық өнімі ағзаның қорғанысын қолдауға көмектеседі. 100% табиғи өнім қоңыр балдырлар ламинариясынан жасалып, гель түрінде шығарылады, оның құрамында оңтайлы мөлшерде адамға қажетті микро – макро элементтер мен дәрумендердің барлық спектрі бар: A, B, D, C, E, PP, йод, лецитин, калий, мырыш, магний, селен, бор, теңіз кальцийі және басқалары. Бұл заттардың жетіспеушілігі кезінде ағза жиі суық тиюге ұшырайды.

Гельді құрайтын ламинаран мен фукоидан ағзаның табиғи қорғаныс функцияларын тиімді қалпына келтіреді. Олар вирусқа қарсы күшті әсерге ие. Фукоиданның иммуномодуляциялық әсері гуморальдық иммунитеттің негізгі жасушаларына — В-лимфоциттерге белсенді әсер етумен, сондай-ақ иммундық модельдеу құралының құрамында ана сүтіне ұқсас қасиеттері бар болуымен байланысты.

Сондай-ақ, «Ламифарэн» жұмсақ иммуностимуляторлық әсерге ие, оны ұзақ уақыт қолдану еш салдар немесе жанама әсерлер туғызбайды.

Тамақ аурулары зиянсыз болып көрінгенмен, бірқатар асқынуларды тудырады және аурудың жиі пайда болуы өмір сүру сапасын едәуір нашарлатады. Суық тию ауруларына қарсы тұру маңызды, дәрігерлердің оларды алдын-алу бойынша кеңестерін орындау, ағзаның қорғаныс күштерін нығайтуға әрекет жасау керек.