Дүрбелең шабуылдары: бұл не және олармен қалай күресуге болады

Статистикаға сәйкес, дүрбелең шабуылдарын халықтың 0,5-тен 1 пайызына дейін сезінеді. Кенеттен болған оқиға физикалық белгілермен бірге өте қарқынды мазасыздық тудырады: қолдардағы діріл, тахикардия, терлеу, жүрек айну.

Шындық немесе әрекет? Дүрбелең шабуылы немесе қорқыныш?

Дүрбелең шабуылының белгісі –  туындаған жағдай кезінде қорқынышқа нақты себеп болмауы. Себепсіз дүрбелең бес минут ішінде шыңына жетеді және жарты сағат немесе бірнеше сағатқа созылады.

Крокодил шабуылы – бұл қорқыныш, табиғи түрдің өмір сүруін қамтамасыз ететін «соққы беру немесе жүгіру» қорғаныс механизмі. Оңтүстік Африкадағы фермадан қашқан бауырымен жорғалаушылар тобы көрші көшеде пайда болады деген қорқыныш пен үрей – дүрбелең шабуылы.

Дүрбелең шабуылдарының көріністері әлеуметтік жағдайдың нашарлауына әкелсе, онда ол алдын-алу және емдеу шараларын қажет етеді. Мысалы, конференцияға ұшуды болдырмау (аэрофобия) немесе көп адамдар шоғырланған жерлер мен ашық кеңістіктерден қорқу (агорафобия).

Дүрбелең шабуылдары – пайда болу механизмі, даму кезеңдері және белгілері

Эксперименталды түрде расталған катехоламин теориясы ғалымдар арасында үлкен сұранысқа ие: дүрбелең шабуылы қандағы бүйрек үсті гормондарының деңгейінің жоғарылауымен байланысты, ол орталық жүйке жүйесін қоздырады және тамырларды тарылтады. Ауруға генетикалық бейімділік те бар.

Мазасыздықтың бұзылушылық кезеңдері резонанстық  айналым шеңберінде жабылады:

• Мазасыздық сезімінің пайда болуы;
• Дабылға жауап ретінде қанға адреналин түседі;
• Тамырлар тарылып, қысым көтеріледі;
• Жүрек ырғағы жиілейді;
• Тахикардия оттегінің жетіспеушілік әсерін жасайды, адам жиі дем алады, ауызы кебеді;
• Жиі тыныс алуға байланысты қандағы көмірқышқыл газы азаяды, қышқыл тепе-теңдігі бұзылады, аяқ-қолдар ұйып қалады және бас айналуы мүмкін;
• Қышқыл теңгерімсіздігі сүт қышқылының концентрациясын арттырады, бұл алаңдаушылықты тудырады. Осылайша шеңбер айналымы жабылады.

Жүрек соғып, шамадан тыс эмоциялар туындайды, қысым жоғарылайды, зәр шығару жиілейді. Ішектің бұзылуы мүмкін.

Айналадағы заттар шындыққа жанаспайтын секілді көрінеді және бір ғана қорқыныш сезім қалады– бұл ұстаманың психикалық белгілерінің бірі.

Егер ауруға бейімділік болса, дүрбелең шабуылдарының үнемі алдын-алу қажет, олардың қоздырғыштары әртүрлі бола алады.

Дүрбелең шабуылдары-дабыл механизмін іске қосу

Мазасыздықтың бұзылуын үш негізгі топқа бөлуге болатын себептер тудырады.

Бірінші топ – дене (соматикалық) аурулары

Дүрбелең шабуылдары адамның аурулары мен оның оларға деген қарым-қатынасына байланысты. Салыстырмалы түрде эмоциялар аз, вегетативті белгілер қарқынды. Тыныс алудың қысқаруы, ауаның болмауы, айналуы, жүрек соғысы, терлеу. Бұл дүрбелең шабуылдары қауіпті, себебі олар соматикалық аурудың көріністерін тудыруы мүмкін.

Соматикалық топтың дүрбелең шабуылдарын тудыратын аурулар, заттар және жағдайлар:

• Миокард инфарктісі, стенокардия, жүректің ишемиялық ауруы;
• Бүйрек үсті безінің зақымдануы, тиротоксикоз;
• Жүктілік, босану, етеккір циклінің басталуы;
• Холецистокинин стимуляторлары, стероидтар, бемегрид.

Қоздырғыштардың екінші тобы – психикалық аурулар

Қауіп тобында фобия, депрессия, жарақаттан кейінгі стрестік бұзылушылықтар, шизофрения диагнозы қойылған пациенттер. Бұл жағдайға толық қорқыныш сезімі мен айқын эмоционалды мінез-құлық тән. Дүрбелең шабуылдарының алдын-алу мазасыздықтың көріністерін азайтады, бірақ көбінесе бұл топтың өкілдері дәрі-дәрмектерді қажет етеді.

Үшінші топ – әлеуметтік себептер

Қала тұрғындары, сондай-ақ балалар мен жасөспірімдер ең сезімтал.

Урбанизация, стресс, шешілмеген қақтығыстар, «дұрыс ұйымдастырылмаған» демалыс, жаман әдеттер және физикалық белсенділіктің болмауы осы топтағы ересектер үшін негізгі қауіп факторлары болып табылады. Өмір салтын өзгерту мәселені шешеді.

Балалар дүрбелең шабуылдарын негізінен жарыстар мен емтихандардың алдында сезінеді. Балалар мен жасөспірімдердегі дүрбелең шабуылдарының алдын-алу педагогикалық тәжірибенің қажетті құрамдас бөлігі болып табылады.

Дүрбелең шабуылдары – патологияны емдеу және шабуылды тоқтату

Жалпы психиатрлар халықтың көпшілігінде теріс көзқарас тудырады. Өздігінен достардың немесе таныстардың кеңесі бойынша транквилизаторларды бақылаусыз қабылдау өте қауіпті, бұл есірткіге тәуелділіктің дамуына әкеледі.

Үнемі қайталанатын дүрбелең шабуылдары болса,  міндетті түрде дәрігерге қаралу қажет. Тек дәрігер емдеуді анықтайды. Психотерапия мен дәрі-дәрмектердің үйлесімі алтын стандарт болып саналады, бірақ дәстүрлі емес тәсілдер де мүмкін – мысалы, гипноз.

Дүрбелең шабуылдары-шабуылды қалай тоқтатуға болады

Тыныс алуды реттеу – ұстаманың алдын алудың ең тиімді әдістерінің бірі, реттеу нұсқалары:

• Қағаз пакетке, болмаған жағдайда – бүктелген алақанға тыныс алу;
• Тыныс алғаннан кейін бірнеше секунд дем алмай, ішпен дем алу. Мұрын арқылы дем алыңыз, ауыз арқылы демді шығарыңыз.

Назарды өзге затқа аудару – екінші тиімді әдіс. Айналадағы заттарды санаңыз, ән айтыңыз, пәтерді егжей-тегжейлі шоғырландырумен тазалаңыз.

Дүрбелең шабуылдарының алдын-алу – олардың санын азайтудың ең жақсы тәсілі.

Дүрбелең шабуылдары – алдын-алу әдістері

Дүрбелең шабуылдарының алдын-алу дененің невроздар мен стреске төзімділігін дамытуға, соматикалық ауруларды емдеуге және салауатты өмір салтын жүргізуге негізделген.

Стресске төзімділік көбінесе өзін-өзі бақылау дағдыларын дамытуға, өзін-өзі бағалауды арттыруға және жағымды эмоцияларды дамытуға байланысты. Арнайы психологиялық әдістердің болуы тапсырманы жеңілдетеді.

Салауатты өмір салтының негізі – дұрыс тамақтану, жаман әдеттерден бас тарту, йога және спорт.

Негізінде қоңыр балдыры бар «Ламифарэн» табиғи өнімі – бірегей кешен, оны пайдалану екі мақсатқа да қол жеткізуге ықпал етеді. «Ламифарэн» – бұл күйзеліске төзімділіктің кепілді өсуі және тамақтану сапасының елеулі жақсаруы.

«Lamifaren» гельінің бай компоненттік құрамына витаминдер мен минералдар кешені кіреді. Қоңыр балдыры бар олардың коктейлі жасушалық деңгейде иммунитетті қалпына келтіреді және метаболизм процестерін қалыпқа келтіреді, шамадан тыс кернеуді жеңілдетеді, психикалық және физикалық денсаулықты нығайтады. «Ламифарэнді» үнемі қолдану ағзаның барлық жүйелерінің үйлесімді жұмысын қамтамасыз етеді.

Салауатты өмір салты – сау болудың кілті. Дүрбелең мен стресстен арылайық!