Іш неге ауырады? 10 себеп
Іштің ауруы әртүрлі болады: бұрап, сыздап, түйіліп ауру. Жайсыздық үнемі ас қорытудың бұзылғанын білдірмейді. Ауырсыну белгілері жүрек, омыртқа жотасы, инфекциялар мен қабыну ағымының мәселелері туралы дабыл қағады. Белгілерді назардан тыс қалдыруға болмайды. Іштің ауырсынуын тудыратын белгілер мен себептерді қарастырамыз.
Ушыққан ішек синдромы
Ауру ішек қызметінің бұзылуымен байланысты. Іштің айналасындағы созылмалы аурулармен бір уақытта байқалады:
іштің кебуі;
іштің қатуы;
нәжісте шырыштың болуы;
қыжылдау және кекіру;
үнемі шаршаңқы сезіну;
Егер белгілердің кешені сәйкес келсе, іштің кебуі тамақтану сапасына байланысты болмаса, іштің қатуы, кебуі орын алса, онда іштің ауырсынуы ушыққан ішекпен байланысты сияқты.
Ішектің қабынуы
Ішектің қабыну ауруларына ойық жаралы колитті және Крон ауруын жатқызады. Созылмалы ауруларға асқыну және ремиссия кезеңдері тән. Ісіп қызару процесінің болуын көрсетеді:
іштің төменгі жағының түйіліп ауруы;
іштің жиі өтуі;
безгек;
салмақ тастау;
әлсіздік және буындардың ауруы.
Асқазанда өтпелі саңылаудың пайда болғанын құсқан кезде және сұйық нәжісте қанның болуы көрсетеді. Асқыну өзге мүшелерге ауысуы мүмкін: көз, омыртқа, тері құрылымдары. Тұрақты түрде диета ұстану керек.
Іштің кебуі
Іштің кебуі деп ішекте газдардың шамадан тыс жиналуын атайды. Реакция ас қорыту жүйесі жұмысындағы бұзылыстар мен рационның кемшіліктерімен байланысты. Ішекте газдар микроағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесі ретінде қалыптасады. Қалыпты жағдайда газдың мөлшері 1 литрден аспайды. Алайда іш кепкен кезде, олар екі есе көп қалыптасып, кебу мен жағымсыз әсерлер тудырады.
Іш кепкен кезде:
іш ауырады;
кекіреді;
ауырсынып және керіп ауырсынады;
іш өту немесе іш қатуы түріндегі бұзылыстар.
Іштің кебуі — дисбактериоз, панкреатит, колит, ішек инфекциялары сияқты аурулардың кеңінен таралған белгісі.
Өт қабының асқынуы
Жіті холецистит өт қабында қозғалыстың бұзылуы мен өттің бактериялық жұқтыруы себебінен туындайды. Қабырғалардың асқынуы өтті тоқырауы мен қоюлануына алып келеді. Өт жолдары тарылады. Өт жолдарымен қалыпты жағдайда қозғала алмайды. Асқынудың өзге себебі — өт қабына тас байлану. Тас жолдарға тіреліп қалады, өттің дұрыс ағуына кедергі жасайды.
Асқынған кезеңдегі холециститтің белгілері:
оң жақ қабырғаның ауруы;
ашық түсті нәжіс және қошқыл түсті зәр;
жүрек айну, құсу;
дене температурасының көтерілуі;
тахикардия.
Жіті холецистит кезінде бел, жауырын, мойын айналасы ауырады.
Ішек тұмауы
Инфекциялық ауруды асқазаның қышқыл ортасында оңай өмір сүретін және көбейетін ротавирустарды тудырады. Бұл ауыр және созылмалы іш өтуінің, әсіресе кішкентай балаларда кеңінен таралған себебі. Клиникалық сипаты үшін жіті басталуы тән:
іштің жиі өтуі;
іш айналасының бұрып ауруы;
құсу;
температураның 39°-қа дейін күрт көтерілуі;
респираторлы инфекцияның белгілері — тұмау, тамақтың ауруы;
тамаққа тәбеттің болмауы.
Кейде ауру барысында іш өтуі мен іш айналасындағы жайсыздықтан басқа ешқандай белгілер байқалмайды.
Несеп-тас ауруы
Мұндай жағдайда ауру бүйір жаққа немесе белдің айналасына таралады. Негізінен тастар өз беттерінше ешқандай ауырсыну белгілерін тудырмайды. Бөлек таста қозғала бастап, несеп жолына келіп тіреліп, несептің шығуына кедергі келтіретін жағдайдан басқасы.
Бүйректің бұрап ауруының белгілері:
бірнеше сағаттан бастап бірнеше тәулікке дейін созылатын түйіліп ауру;
жиі дәретке шығу;
шамадан тыс қатты терлеу;
қалтырау;
жүрек айну және құсу.
Жиі ұстама кезінде зәр қызыл немесе қара түсті болады. Зәрде қанды бөлшектер көбінесе ұстамаға дейін бірнеше сағаттың ішінде пайда болады.
Аппендицит
Аппендикстің асқынуы — хирургиялық әрекетті қажет ететін кеңінен таралған ауру. Аппендикске жататын шырышты қабықтар мен тамырлардың асқынуы себебінен туындайды.
Сипатты белгілері:
кіндік және оң жақ айналасының ауруы;
құсу;
тынышсыз жағдай;
38°-қа дейін температураның көтерілуі;
дәреттің және несеп шығуының бұзылуы.
Асқазанның ойық жарасы
Алдыңғы құрсақ қуысының айналасындағы ауырсынулар асқынған кезеңінде пайда болады. Шырыштың тітіркенуі тамақ ішіп болған сайын туындайды. Сонымен бірге мынадай белгілер байқалады:
жүректің айну;
құсу;
кекіру;
қыжылдау;
дене салмағының азаюы.
Асқазанның ауырсынуы қарын аш болған жағдайда жиі туындайды. Бұл асқазанның қабырғасындағы ферменттердің тітіркендіргіш әрекетімен түсіндіріледі.
Етеккір кезіндегі ауырсыну
Ай сайын жатырдан қанның ағуы бұзылыстарға алып келуі мүмкін. Іштің төменгі жағының қайта-қайта және қатты ауруын етеккір келуінің бұзылуы деп атайды. Белгі жатырдың шырышты қабығының кеңеюімен (эндометриоз) немесе қатерсіз ісікті өсуімен (миома) байланысты ауытқуларды көрсетуі мүмкін.
Несеп шығаратын жолдардағы инфекциялар
Олар несеп шығару жүйесінің кез келген бөлігінде пайда болады: бүйректерде, қуықта, несеп жолында. Инфекциялық зақымдану сипатталады:
несеп шығарудың бұзылуымен;
іштің кез келген бөлігінің ауырсынуымен;
несеп шығару кезінде дызылдауымен;
безгекпен.
Егер ауырсыну бірден басталып, белгілі бір бөлікте таралмаса, 1-2 сағат бойы жеңілдік байқалмаса, себебін анықтау және дер кезінде емдеу үшін жедел жәрдемді шақыру керек.
